Od jakiegoś czasu coraz częściej mówi się, że turystyka zrównoważona to idealne rozwiązanie dla podróżowania w świecie jutra. Jednak czym w ogóle jest turystyka zrównoważona i skąd wzięło się to pojęcie? Dlaczego jest tak ważne w kontekście podróżowania w przyszłości? W niniejszym artykule wyjaśnimy sobie wszelkie pojęcia z tym związane. Oprócz tego także podamy przykłady turystyki zrównoważonej. Zacznijmy jednak od początku.
Turystyka zrównoważona – dlaczego temat ten jest tak ważny?
Globalna turystyka od początku 2020 roku była mocno dotknięta kryzysem zdrowotnym. W długim okresie ograniczonego lub nawet przerwanego podróżowania, a także przed potwierdzeniem poprawy sytuacji zachęcano wszystkie zainteresowane strony – konsumentów, specjalistów i społeczności – do ponownego przemyślenia praktyk i modeli, które kształtowały turystykę w ostatnich dziesięcioleciach.
Jaki jest główny problem, który może rozwiązać turystyka zrównoważona?
Głównym problemem do rozwiązania stało się podróżowanie w jutrzejszym świecie z większym poszanowaniem środowiska i lepszą równowagą ekonomiczną i społeczną. Dlatego wprowadzono pojęcie turystyki zrównoważonej. Ona w pełni uwzględnia obecne i przyszłe skutki gospodarcze, społeczne i środowiskowe, zaspokajając potrzeby odwiedzających, osób zajmujących się ochroną środowiska i społeczności goszczących.
Chęć podróżowania prowadzi czasem do trudnych tematów dotyczących naturalnego środowiska i nie tylko, wśród których ważne miejsce zajmują:
- odkrywanie wymarzonych miejsc… mimo wysokiego śladu węglowego podróży lotniczych,
- uprawianie narciarstwa… na sztucznym śniegu z powodu globalnego ocieplenia, które zmniejsza ilość śniegu w kurorcie,
- Wenecja… nadmiernie odwiedzana przez turystów, którzy znacznie zakłócają życie mieszkańców.
Turystyka zrównoważona na pewno odbije się pozytywnie na naturalnym środowisku.
Coraz więcej osób zaczyna podróżować
Biorąc pod uwagę 1,5 miliarda podróży międzynarodowych w 2019 roku plus setki milionów turystów podróżujących w obrębie własnych granic, turystyka ma bardzo znaczący wpływ na zrównoważony rozwój.
Jednak bardziej niż sama turystyka to jej umasowienie budzi obecnie duże obawy. Wzrost światowej turystyki w ostatnich dekadach był rzeczywiście znaczny (+ 133% w ciągu 20 lat). To powinno nas zreflektować, aby rozwój zrównoważony w turystyce traktować jeszcze poważniej.
Światowa Organizacja Turystyki przewiduje, że do 2030 roku będzie 1,8 mld międzynarodowych turystów. Sektor skorzystał z rozwoju globalizacji i postępu technologicznego, które sprawiły, że podróże stały się bardziej dostępne – niższe ceny biletów lotniczych, wakacje ułatwione przez Internet, rozwój usług opartych na gospodarce współpracy w zakresie zakwaterowania itp.
W skali globalnej, jeszcze przed kryzysem, a więc od końca 2019 roku rosnące dochody klasy średniej na całym świecie doprowadziły do 3-4% rocznego wzrostu liczby turystów międzynarodowych na naszej planecie, nawet więcej, jeśli dodać do tego turystykę krajową, masową na przykład w USA i Chinach. Dlatego tak ważnym tematem jest turystyka zrównoważona.
Negatywny wpływ turystyki na środowisko
Turystyka wywiera negatywny wpływ na środowisko, zwłaszcza że 95% turystów koncentruje się na 5% obszarów świata, często preferując te same okresy roku z upodobaniem do miejsc naturalnych (przede wszystkim obszarów nadmorskich). Ślad węglowy turystyki jest więc imponujący, ponieważ odpowiada ona za około 8% całkowitej emisji gazów cieplarnianych wytwarzanych przez ludzkość z czego trzy czwarte przypada na sam transport.
Ponadto na niektórych bardzo popularnych obszarach turystyka jest głównym konsumentem zasobów naturalnych – energii, wody, żywności i surowców. Wywiera presję na ekosystemy, zwłaszcza te najbardziej wrażliwe. Generuje zanieczyszczenia i odpady. Na przykład we Francji w najbardziej turystycznych miastach roczne zużycie wody jest do 211% wyższe, roczne zużycie energii 287% wyższe, a produkcja odpadów 27% wyższa niż średnia krajowa. Dlatego ważny jest zrównoważony rozwój w turystyce.
Oprócz tych skutków dla środowiska gwałtowny wzrost liczby turystów na całym świecie doprowadził do inflacji cen mieszkań i żywności, a także zubożenia lokalnych kultur i dziedzictwa poprzez globalizację społeczeństw.
Czy turystyka i podróżowanie pozytywnie wpływa na świat?
Na szczęście turystyka ma również wiele pozytywnych skutków, takich jak tworzenie milionów bezpośrednich miejsc pracy w odwiedzanych krajach, spożywanie lokalnych produktów, które zapewniają utrzymanie producentom i handlowcom, otwartość i wymiana między kulturami itp.
Jednocześnie na turystykę wpływają zjawiska globalne, co oznacza, że musi się ona dostosować. Zmiany klimatu zmniejszają zasoby śniegu w ośrodkach narciarskich. Z kolei kruszące się skały w masywach lodowcowych powodują podnoszenie się poziomu mórz, co stwarza zagrożenia dla bazy noclegowej i turystycznej (na wybrzeżu francuskim zagrożone są już setki pól namiotowych). Ponadto wpływają na ekosystem Indii Zachodnich poprzez zanieczyszczenie wodorostami sargassowymi. Oczywiście także stwarzają zagrożenia dla zdrowia podczas fal upałów, zwłaszcza w najgorętszych obszarach geograficznych i w miastach. Zmniejszenie bioróżnorodności i zakwaszenie oceanów już teraz osłabia takie aktywności jak nurkowanie. Dodatkowo, rosnący niedobór zasobów wodnych wpłynie na warunki udzielania gościny (baseny, ogrody, nawet dostępność dobrej jakości bieżącej wody). To wszystko powinno skłonić nas do tego, aby turystyka zrównoważona stała się jeszcze ważniejszym tematem.